Zanim założysz własną działalność gospodarczą zapoznaj się z jej możliwymi formami prawnymi opisanymi w skrócie poniżej. Możesz prowadzić działalność w formie jednoosobowej działalności gospodarczej lub spółki cywilnej, na podstawie wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG), albo może to być spółka zarejestrowana w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS).

Jednoosobowa działalność gospodarcza

Jednoosobowa działalność gospodarcza bazuje na wpisie do CEIDG , do której może się wpisać wyłącznie osoba fizyczna.

W przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej, przedsiębiorca odpowiada całym swoim majątkiem za zobowiązania powstałe w wyniku prowadzenia działalności. Majątek prywatny przedsiębiorcy oraz ten, wykorzystywany do prowadzenia działalności stanowi jedność. W przypadku straty przedsiębiorca pokrywa zobowiązania z własnej kieszeni a wszystkie zyski osiągnięte z prowadzonej działalności od razu zwiększają prywatny majątek przedsiębiorcy.

Wyłączne prawo do reprezentowania swojej działalności spoczywa na przedsiębiorcy, podobnie jak obowiązek zapłaty zaliczek na podatek dochodowy, rozliczania się z ZUS i składania rocznych deklaracji podatkowych. Część z tych obowiązków możesz zlecać osobom trzecim na podstawie udzielonego pełnomocnictwa (np. współpraca z biurem rachunkowym).

Dodatkowe informacje można znaleźć na stronie Ministerstwa Rozwoju.

Spółka cywilna

Spółkę cywilną mogą utworzyć co najmniej 2 osoby fizyczne lub prawne. Ten rodzaj spółki jest umową na podstawie której wspólnicy zobowiązują się do działań, prowadzących do tego samego celu gospodarczego. Spółka cywilna nie posiada osobowości prawnej ani majątku własnego, nabywane prawa i zaciągane zobowiązania wchodzą do wspólnego majątku wspólników, który jest ich współwłasnością łączną. Spółka cywilna nie podlega rejestracji w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS), natomiast każdy ze wspólników (w przypadku osób fizycznych) musi się zarejestrować w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG).

Każdy ze wspólników odpowiada za zobowiązania spółki całym swym majątkiem bez żadnych ograniczeń. Ze względu na specyfikę, spółkę cywilną, jako formę prowadzenia biznesu, powinno wykorzystywać się do niewielkich przedsięwzięć, np. małych przedsiębiorstw rodzinnych.

Dodatkowe informacje można znaleźć na stronie Ministerstwa Rozwoju.

Spółka jawna

Spółkę jawną mogą utworzyć osoby fizyczne i prawne, przy czym każdy wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem jeśli te nie mogą być spłacone z majątku spółki. Umowa tego rodzaju spółki musi mieć formę pisemną a zmiana postanowień takiej umowy może być dokonana tylko za zgodą wszystkich wspólników. Każdy ze wspólników może reprezentować interesy spółki oraz ma prawo do równego udziału w zyskach i stratach spółki jawnej (wkłady wniesione do spółki traktuje się jako równe).

Każdy wspólnik raz w roku ma prawo do wypłacenia odsetek w wysokości 5% od swojego udziału kapitałowego. W spółce jawnej do wypłaty zysku nie jest konieczna uchwała wspólników jak ma to miejsce w przypadku spółek kapitałowych.

Dodatkowe informacje można znaleźć na stronie Ministerstwa Rozwoju.

Spółka partnerska

Spółkę partnerską mogą utworzyć wspólnicy w celu wykonywania wolnego zawodu. Partnerami mogą być tylko osoby uprawnione do wykonywania zawodów: adwokata, aptekarza, architekta, inżyniera budownictwa, biegłego rewidenta, brokera ubezpieczeniowego, doradcy podatkowego, maklera papierów wartościowych, doradcy inwestycyjnego, księgowego, lekarza, notariusza, pielęgniarki, położnej, radcy prawnego, rzecznika patentowego, rzeczoznawcy majątkowego i tłumacza przysięgłego.

Ważnym jest iż wspólnik nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania powstałe w wyniku działań innego wspólnika (partnera). Podobnie wygląda sprawa odpowiedzialności za zobowiązania będące następstwem działań osób zatrudnionych w spółce ale podlegających pod zarządzanie innego wspólnika. Natomiast każdy wspólników odpowiada całym swym majątkiem za zobowiązania spółki (np. spłatę kredytu, wypłata wynagrodzeń)

Umowa spółki partnerskiej musi być zawarta na piśmie pod rygorem nieważności. Umowa ta określa podział zysków wypracowanych przez spółkę oraz może stanowić iż jeden bądź większa liczba partnerów godzi się na ponoszenie odpowiedzialności jak w przypadku wspólnika w spółce jawnej.

Dodatkowe informacje można znaleźć na stronie Ministerstwa Rozwoju.

Spółka komandytowa

Spółkę komandytową tworzą co najmniej dwie osoby, z których jedna odpowiada za zobowiązania do wysokości sumy komandytowej (komandytariusz), natomiast druga odpowiada całym swym majątkiem (komplementariusz). Komandytariusz nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania spółki wobec wierzycieli jeżeli wniesie do spółki wkład wyższy niż suma komandytowa.

Umowa spółki komandytowej powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. Umowa ta określa zasady podziału zysków wypracowanych przez spółkę. Każdy wspólnik płaci za siebie podatek dochodowy od osób fizycznych (lub prawnych).

Dodatkowe informacje można znaleźć na stronie Ministerstwa Rozwoju.

Spółka komandytowo-akcyjna

Spółkę komandytowo-akcyjną tworzy przynajmniej jeden komplementariusz, który odpowiada za zobowiązania bez ograniczeń, i co najmniej jeden akcjonariusz, który nie ponosi żadnej odpowiedzialności za zobowiązania spółki, a jedynie ryzykuje utratę wkładu własnego. Umowę spółki stanowi jej statut, który powinien być sporządzony w formie aktu notarialnego.

Spółka komandytowo-akcyjna jest jedyną, w której wymagany jest kapitał założycielski o minimalnej wartości 50 000 zł. Kapitał pozyskuje się emitując akcje. Zysk wypracowany przez spółkę dzieli się miedzy jej wspólników na podstawie zapisów zawartych w umowie.

Podatek dochodowy pobiera się zarówno od zysków spółki, jak i od wspólników (podwójne opodatkowanie). Wyjątkiem jest komplementariusz, odpowiadający za spółkę całym swym majątkiem, gdyż może on odliczyć (w części) od swojego podatku, podatek zapłacony przez spółkę.

Dodatkowe informacje można znaleźć na stronie Ministerstwa Rozwoju.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

W Polsce najpopularniejszą formę spółki jest właśnie spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. W skład spółki tego typu mogą wchodzić osoby fizyczne bądź osoby prawne. Może być tylko jeden wspólnik ale nie może to być inna spółka tego samego typu. Minimalny kapitał zakładowy spółki to 5000zł, który zwykle jest wpłacany w formie pieniężnej, gdyż tylko taka forma jest dozwolona w przypadku założenia spółki przez internet. Jeśli wkłady mają być niepieniężne to umowę spółki trzeba podpisać przed notariuszem.

Za zobowiązania spółki z o.o. odpowiada wyłącznie spółka do wysokości kapitału zakładowego z wyłączeniem sytuacji, gdy zarząd tej spółki nie złoży wniosku o ogłoszenie upadłości w odpowiednim momencie, wówczas zarząd odpowiada również majątkiem osobistym.

Podstawowym dochodem z tytułu udziału w zyskach spółki jest dywidenda, której zasady wypłaty reguluje umowa spółki. Dywidendy opodatkowane są stawką 19% niezależnie czy wspólnikiem jest osoba fizyczna czy prawna.

Dodatkowe informacje można znaleźć na stronie Ministerstwa Rozwoju.

Spółka akcyjna

Spółkę akcyjną, najbardziej rozbudowany podmiot gospodarczy, tworzą akcjonariusze. Umowę spółki (statut) należy sporządzić w formie aktu notarialnego. Wspólnicy spółki (akcjonariusze) posiadają akcje, od których ilości zależy część udziału w dywidendzie wypłacanej z zysku netto z poprzedniego roku obrotowego (na podstawie sprawozdania finansowego spółki).

Dywidenda jest opodatkowana podatkiem dochodowym 19%, opłacany zarówno przez osoby fizyczne jak i prawne. Spółka może emitować swoje akcje na giełdach papierów wartościowych. Za zobowiązania odpowiada jedynie spółka całym swym majątkiem. Akcjonariusze nie ponoszą żadnej odpowiedzialności.

Dodatkowe informacje można znaleźć na stronie Ministerstwa Rozwoju.